تحقیق و توسعه(Research and Development) که آن را با عبارت اختصاری «R&D» می‌شناسند، مفهومی است که از سده‌ی بیستم به طور جدی مورد توجه و بحث قرار گرفت و تعاریف متعددی برای آن ارائه شده است. در یک تعریف، تحقیق و توسعه(R & D) عبارت از شناسایی نیاز یا استعداد، پیدایش اندیشه‌ها، آفرینش، طراحی، تولید، معرفی و انتشار یک محصول و فرآیند یا نظام فناورانه‌ی تازه» می‌باشد. در تعریف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه(OECD) نیز، فعالیت تحقیق و توسعه(R & D) عبارت است از «کار خلاقانه‌ای که به‌طور سیستماتیک انجام می‌شود تا به دانش موجود بیفزاید و این دانش را برای ابداع کاربردهای تازه به‌کار ببرد.»
اهمیت تحقیق و توسعه(R & D)
یکی از عوامل مهمی که منجر به ایجاد شکاف رقابتی بین سازمان‌ها شده، تفاوت در توانمندی آن‌ها در انجام نوآوری‌های مستمر در سازمان می‌باشد. بسیاری از سازمان‌ها به علت ناتوانی در پیش‌بینی و انطباق با پویایی محیط، با چالش و بعضاً افول مواجه شدهاند. یکی از راه های مقابله با این چالش، افزایش توان سازمان در نوآوری می‌باشد که فعالیت‌های تحقیق و توسعه می‌تواند یاری‌بخش سازمان در این زمینه باشد.
نوآوری عبارت از به کارگیری ایده‌های جدید است. توانِ خلق ایده‌های جدید که آن را خلاقیت می‌نامیم، به طور بالقوه در همه‌ی انسان‌ها با شدّت و ضعفِ متفاوت، نهاده شده و به فعلیت درآوردن این توانایی یا همان نوآوری، نیازمند زمینه‌ی مناسب، محرّک‌ها و عوامل خاص است که در این صورت می‌توان گفت: نوآوری امری خودبه‌خود و اتفاقی نیست، بلکه فرآیندی است پیچیده که نیازمند الزامات گوناگون است.
تحقیق و توسعه(R & D) در دنیای امروز، به علّت کارکرد نوآورانه‌ای که دارد، هسته‌ی مرکزی کسب و کارهای نوین تلقی می‌شود. یعنی تصمیمات اصلی در شرکت‌ها و سازمان‌ها، بر پایه‌ی تحقیق و توسعه(R & D) گرفته می‌شوند؛ چراکه تاثیر مهم و مستقیمی بر نوآوری، بهره‌وری، کیفیت، سطح استاندارد زندگی، سهم بازار و نیز دیگر عواملی که در افزایش توان رقابتی سازمان‌ها موثر هستند، دارد.
هر سازمان و شرکتی که خواهان رشد و گسترش یا حتی بقا و ماندگاری است طبعاً به فعالیت‌های تحقیقاتی و بنیادی در خصوص بررسی روند پیشروی مجموعه تاکنون و نگاه به مسیرهای محتمل پیشِ رو در آینده، نیاز دارد. بنابراین ، این فرآیند برای اغلب بیزنس‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک، و نیز طیف گسترده‌ای از بخش‌ها و صنایع، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مراحل تحقیق و توسعه(R & D)
همه‌ی مراحل تحقیق و توسعه(R & D) با ایده‌پردازی و طرح فرضیه شروع می‌شوند. اندیشه‌ها و فرضیات مطرح‌شده می‌تواند مرتبط با شناسایی یک مسئله یا بحران، با رویکرد رفعِ آن یا کشف فرصت‌های جدید فرارو و راه‌های بهره‌برداری از آن‌ها باشد.
پس از مشخص شدن هدفی که کسب‌وکار به دنبال آن است، فرآیند تحقیق و توسعه(R & D) در فاز بعدی خود بر شناسایی و یافتن راه‌هایی متمرکز می‌شود که می‌تواند آن مجموعه را به اهداف مطلوب و تعیین‌شده برساند. واحد تحقیق و توسعه(R & D) در این مرحله سعی دارد به این اطمینان برسد که آیا این مقاصد از لحاظ فناوری و امکانات موجود و متناسب با حوزه‌ی هر کسب‌وکار، قابل‌انجام است یا خیر؛ اگر انجام‌پذیر بود، R & D در مرحله‌ی بعد، ارزیابی می‌کند که تا چه میزان امکانات موجود می‌تواند آن مجموعه و سازمان را به ایده‌آل خود نزدیک کند. در پایان نیز پس از نیل به اهداف، واحد R & D بررسی می‌کند که مجموعه، این مزیت را در بین رقبا تا چه مدت زمانی حفظ خواهد کرد. لازم به ذکر است آنچه که در ارتباط با تحقیق و توسعه(R & D) مهم است اولویت‌ها و روش‌های تحقیقاتی مبتنی بر نیاز آن شرکت یا کسب‌وکار خاص می‌باشد
شاخص‌های تحقیق و توسعه(R & D)
شاخص‌هایی هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان وضعیت تحقیق و توسعه را در سازما‌ن‌های مختلف مورد ارزیابی و مقایسه قرار داد. به طور کلی شاخص‌هایی نظیر تعداد محققان، میزان هزینه‌های تحقیق و توسعه، تعداد آثار علمی منتشر شده، تعداد متفکران و متخصصان، و همچنین شاخص‌های مربوط به سمینارها و کنفرانس‌های علمی و شرکت در این گونه مجامع وجود دارند که در مجموع با ارزیابی آن‌ها نسبت به شاخص‌های بالقوه و بالفعل سازمان، می‌توان به سطح فعالیت‌های تحقیق و توسعه در هر سازمان دست یافت.
