نسل زد به متولدین سالهای ۱۹۹۷ تا کنون اطلاق میشود که به تازگی در حال ورود به دنیای کاری هستند و انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۲۰ حدود بیست درصد نیروی کاری در کسب و کارهای دنیا را به خود اختصاص دهند. نسل زد اسامی دیگری نیز دارند. به آنها نسل بعد از هزاره، نسل نوین خاموش، اهالی دیجیتالی، نسل ۸ و نسل اینترنت هم اطلاق میشود.
این نسل تفاوتهای زیادی با بقیه نسلها دارند و شناخت و مطالعه این نسل برای استخدام و آموزش و حفاظت و مدیریت آنها ضروری است. چگونگی رفتارهای این نسل در محیط‌های کاری و نحوه تعامل آنها با محیط و مدیران با ابهامات زیادی روبروست.
نسل زد به عنوان نسل موبایل هم شناخته میشوند. آنها همزمان با رشد و توسعه فناوری اطلاعات بزرگ شده اند و همه عمرشان با مفاهیمی مثل پیامک موبایل و یوتیوب و آی‌پاد و رسانه های اجتماعی همراه بوده اند. به دلیل استفاده مداوم از بازی های کامپیوتری و موبایلی و تغییرات شگرف دنیای دیجیتالی، این نسل تفاوتهای شگرفی با بقیه نسلها دارند. نسل زد انسانهایی خودباور، شاد، دارای روحیه فعالیتهای تیمی هستند.
این نسل که از کودکی در معرض بازاریابی های اینترنتی و تبلیغات آنلاین قرار میگیرند قدرت تصمیم گیری قوی تر و تسلط زیادی بر تصمیمات خرید خانواده دارند و به راحتی خانواده را تحت تأثیر خود قرار میدهند. این گروه از کودکی تجربه خریدهای سوپرمارکتی، لباس، سفر و حتی ماشین را با اینترنت دارند و میتوانند از میان تبلیغات وسیع و گسترده آنلاین، محصول مورد نظر خود را بیابند و خریداری نمایند.
به عنوان مثال این کودکان با همسن و سالان خود درباره بازیهای خود به صورت حضوری و یا آنلاین چت میکنند. آنها به صورت آنلاین و اینترنتی با هم بازی میکنند و اطلاعات خود را درباره بازیهای آنلاین خود با هم سهیم میشوند. آنها زندگی روزمره خانوادگی خود را با فناوری دیجیتال آمیخته‌اند یعنی در اتاق خواب خود موبایلهای هوشمند، کنسولهای بازی و دسترسی آسان به اینترنت را دارند. ۷۰% اعضای این گروه در ۵ تا ۱۶ سالگی موبایل هوشمند داشتهاند و ۶۰% آنها در حالی که حداقل روزانه ۵/۱ ساعت در اینترنت سرچ میکنند به خواب میروند. ۸۴% آنها در این رده سنی یک کنسول بازی آنلاین در خانه دارند و ۴/۱ ساعت در روز با این کنسول آنلاین بازی میکنند و این ساعتهای آنلاین بودن در حال افزایش است.
تأثیر این دنیای دیجیتال بر توسعه اخلاقی و احساسی این نسل نیز بسیار مشهود است. بازیهای کامپیوتری و آنلاین صرف نظر از تأثیرات منفی آنها، منجر به افزایش انگیزه ها و حس همکاری و حل مسئله در نسل زد شده است. نسل زد ها بیشتر از افراد نسلهای قبلی به همکاری در خدمات اجتماعی و خیریه با هدف بهبود شرایط عمومی جهان علاقه دارند. نسل زد به جای خودخواهی از نوعی خودآگاهی برخورداراست به گونه ای که بر نقش خود در جهان به عنوان عضوی از یک اکوسیستم بزرگتر و وظیفه خود برای تعالی آن معتقد است.
تأثیرات محیطی بر روند رشد کودکان نسل زد
کودکان امروزه تجربه‌های شکل‌دهنده متفاوتی با نسلهای گذشته دارند که نتیجه هم‌زمانی با ارتباطات دیجیتالی و اینترنت است. این تفاوت در محیط دوران کودکی، باعث تفاوت های زیادی در ادراک و رفتار این نسل با بقیه نسلها میشود. در ادامه به تفاوتهای محیط شکل‌گیری شخصیت کودکان نسل زد با نسلهای پیشین آنها اشاره میکنیم.
خطرات محیطی
نسل زد که در سالهای بعد از هزاره سوم به دنیا آمده اند، از ابتدای زندگی خود با بحرانها و عدم ثبات همراه بوده‌اند. بزرگترین رکود و بحران بیکاری بعد از سالهای دهه سی میلادی در ابتدای قرن بیست و یکم به وقوع پیوست. این نسل با دنیای بعد از یازده سپتامبر و وقایع پس از آن بزرگ شده اند. خطر تروریسم بین المللی و هجوم اخبار خشونت بار توسط دنیای فناوری اطلاعات دائماً تکرار میشوند. در آمریکا مدارس به جای بهشت های کوچک و امن قدیم، تبدیل به مکانهایی با پتانسیل حمله‌های مسلحانه و حتی درگیری‌های خونبار بین دانش‌آموزان گردید و دستگاههای امنیتی و حفاظتی و گیت‌های فلزیاب ورود به همه ساختمانها و مراکز خرید، از صحنه های معمولی است که دانش‌آموزان به طور روزانه ملاحظه میکنند. ویروس کرونا و امکان ابتلا به کوید۱۹ را نیز به ترسهای محیطی این گروه سنی اضافه کنید.
به دلیل امکان ردیابی آنلاین و ماهواره‌ایی توسط موبایلها، این نسل همواره احساس ترس ادراک شده‌ای از احتمال آزار جسمی و روحی در رسانه های اجتماعی را با خود دارد و حس تهدید و ناامنی به عنوان یکی از خصوصیات درونی شده این افراد همواره با آنان است. به گزارش سازمان کنترل و پیشگیری بیماریها در آمریکا در سال ۲۰۱۴ سومین دلیل مرگ و میر نوجوانان بین ۱۰تا ۲۰ بیست سال، خودکشی بوده است.
تاب آوری جامعه در برابر تفاوتهای فردی
مسائل مربوط به تبعیض نژادی و تبعیض جنسیتی برای این نسل شکل دیگری دارد. اولین رئیس جمهور سیاهپوست آمریکایی در سالهای اخیر انتخاب شد و زنان نیز در سالهای اخیر به سرعت در حال بهبود شرایط خود به‌عنوان نیمی از نیروی فعال جامعه هستند. از این رو تابوهای نژادی و جنسیتی در ذهن این نسل جایگاهی ندارد.
دسترسی بی حد ومرز
نسل زد از ابتدای زندگی خود با قدرت بی حد و مرز فناوری مدرن آمیخته و عجین است. برعکس نسل هزاره یا وای که روند معرفی و رشد رسانه های اجتماعی را شاهد بودند، این نسل با موبایلهای هوشمند و زندگی آنلاین به دنیا آمدند و دنیای بدون این وسعت دسترسی را نمیتوانند تصور کنند. این گروه که به اهالی دیجیتال هم معروفند، اولین گروهی هستند که از گوگل سن کمتری دارند و همواره به حجم وسیعی از اطلاعات و دادهها در مورد همه چیز دسترسی داشتهاند و در کوتاهترین زمان ممکن با دوستان، کسب و کارها و سازمانها و حتی مشهورترین افراد جامعه به صورت آنلاین ارتباط گرفته اند. نیازی به پرسیدن از کسی ندارند و بدون آموزش و تنها با کلیک بر روی سایت‌های مورد اطمینان خود اطلاعات خود را کسب میکنند و به راحتی به آن اطمینان میکنند.
والدین قدرتمند
والدین نسل زد، عمدتاً نسل “وای” یا کودکان هزاره نام دارند که به والدین هلیکوپتری معروفند. این والدین همه جنبه های زندگی کودک خود را کاملا احاطه میکنند. حتی درتابستانها، تمام زمان کودک را با برنامه ریزی برای کلاسهای مختلف پرکرده و دائماً با معلمان آنها در مورد نحوه پیشرفت درسی و رفتار کودکان خود در تماسند. این والدین ایده‌آل‌گرا که در تمام دوره زندگی خود کاملاً از طرف والدین خود حمایت شده و حتی برای شرکت در فعالیتها از والدین خود جایزه دریافت میکرده اند و حتی با ورود به سالهای بلوغ و میانسالی هم از طرف خانواده همواره کنترل و حمایت میشده اند، سعی دارند همان الگو را برای کودکان خود اجرا نمایند. اما اجرای این راهبرد برای کودکان نسل زد که با موبایلهای هوشمند بزرگ شده اند، کار ساده ای نیست. راهکار این والدین برای ارتباط با کودکان خود، آماده کردن آنها و دادن اطلاعات تکمیلی در مورد همه جنبه های زندگی است. اطلاعاتی که کودکان نسلهای قبل به ندرت در معرض آن قرار میگرفتند، امروزه توسط والدین و در سن کمتر به منظور حفاظت از کودکان در اختیار آنها قرار میگیرد که باعث تغییرات بزرگی در رفتارهای آینده آنها خواهد بود. ارتباطات کودکان نسل زد و والدینشان بسیار گسترده تر و بازتر از نسلهای قبل است و به جای ارتباط یک طرفه از والدین به کودکان، ارتباط دو طرفه و تعاملی در گفتگوها برقرار است. تا جایی که در خرید مبلمان خانه و حتی تصمیمات کلان زندگی خانوادگی کودکان نسل زد نقش فعال در تصمیم‌گیریها ایفا میکنند و برای رای دادن در انتخابات نیز با والدین خود مباحثه کرده و بر تصمیم آنها تأثیر می‌گذارند. این تعامل تا حدی است که حدود دوسوم نسل زد والدین خود را بهترین دوستان خود میدانند.
تفاوتهای ذکر شده نسل زد را نسلی متفاوت و قابل بررسی نموده است و خصوصیات متفاوتی برای آنها ایجاد نموده است که در ادامه به معرفی کاملتر بعضی از این جنبه های شخصیتی میپردازیم:
نسل زد، نسل کارآفرین
ویژگیهای منحصر به فرد اجتماعی، خانوادگی و فناوری که با نسل زد همراه بوده است، از آنها افرادی خودآگاه، متکی به نفس و هدفدارتر از نسلهای قبلی به وجود آورده است. آنها بسیار نوآور و خلاق، هدفگرا، واقعگرا و نتیجه گرا هستند. در یک کلمه، نسل زد کارآفرین هستند. در تحقیقات نشان داده شده که ۶۲ درصد از آنها تمایل دارند که در آینده کسب و کار خود را راه اندازی نموده و از آن برای خود و جامعه کسب ارزش نمایند. ۸۲ درصد جامعه آماری مورد تحقیق ابراز کرده اند که ترجیح میدهند به جای وقت‌گذرانی بیهوده به فعالیتهایی بپردازند که نوآورانه و اختراع خودشان باشد و به کسب درآمد منجر شود. آنها شکست را لازمه موفقیت میدانند و خود را کاملاً برای آینده‌ای پر ماجرا آماده میکنند. آنها ماهیتاً خلاق و نوآور و جاه‌طلب هستند. این موضوع از تفریحات و موضوعات مورد علاقه امروز آنها کاملاً مشهود است.
واقع‌گرایی به جای ایده‌آل‌گرایی
واقع گرایی به جای ایده‌آل‌گرایی در این نسل باعث شده است که آنها علاقه بیشتری به ارتباط با انسانهای واقعی دارند و تمایل دارند که حتی در دنیای مجازی هم سایت‌ها و وبلاگ‌هایی که افراد از زندگی واقعی و روزمره خود میسازند را دنبال کنند و تمایلی به دیدن تبلیغات ایده‌آل‌گرایانه ساختنی ندارند. در زندگی آنها سمبل های زیبایی معرفی شده توسط رسانه ها مطلوبیتی ندارند و علاقهای به کمال‌گرایی و زندگی ایده‌آل نسلهای قبل از خود ندارند. آنها به راحتی واقعیت‌های زندگی خود و افرادی که آنها را دوست دارند میپذیرند و با دیدن نقاط سیاه زندگی الگوهای خود، از آنها ناامید و رویگردان نمیشوند. در تحقیقی در آمریکا مشخص شد که ۵ شخصیت برتر مورد علاقه این نسل ” اسموش، پیو دی پی، برادران خوب، کی اس آی، و رایان هیگا هستند که همه بلاگرهایی‌اند که زندگی روزمره خود را در رسان ههای اجتماعی مانند اسنپ چت و فیس بوک و اینستاگرام و… با بقیه سهیم میشوند. این در حالی است که ۵ شخصیت محبوب نسل قبل ” زاکربرگ، جاستین بیبیر،تایلور سویفت و … بودند .
سرعت انتقال و تصمیم‌گیری سریع
نسل زد در استفاده از فناوریها بسیار ماهر وکارآزموده است. با مرور شبکه های مختلف و صفحات اطلاعاتی متعدد، به سرعت تصمیم گیری نموده و زمان زیادی برای متقاعد شدن صرف نمیکند. سرعت این فرآیند تا حدی است که امروزه فقط ۸ ثانیه برای مطالعه یک صفحه وب و تصمیم گیری به ماندن در آن صفحه صرف میکند و در صورتی که نیاز خود را در آن صفحه نیابد به سرعت آن را ترک میکند. این سرعت و قاطعیت تصمیم گیری در بقیه موارد نیز مشاهده میشود.
وفاداری در خرید از برندها
این نسل به دلیل تمایل زیاد به در دست داشتن انتخاب های مداوم خود و تمایل به تجربه های جدید و مقرون به صرفه تر، وفاداری بسیارکمی به برندها دارند. باشگاه مشتریان و کارتهای تخفیف و برنامه های سنتی ایجاد وفاداری در مشتریان هیچگونه جذابیتی برای این نسل ندارد. سفارشات آنلاین و خریدهای اینترنتی، محبوبترین شیوه خرید برای این نسل است و اولین راه فروش به این نسل از طریق بازارهای اینترنتی میباشد. اما برای ایجاد وفاداری این نسل، میبایست در قلب و ذهن آنها رسوخ کرد. از آنجا که این نسل بسیار کم صبر هستند و به سرعت از گزینه های نامطلوب خود میگذرند، بایستی در کمترین زمان امکان دسترسی آنها به نیازشان را برآورده ساخت. این نسل با مهارتهای بالا و آشنایی عمیق با فناوری اطلاعات و قابلیتهای نوآوری و خلاقیت بالا، همواره به دنبال حل مسائل به شیوه خود ودر کمترین زمان و آسانترین شیوه است. از این‌رو ارائه انتخابهای متفاوت به آنها و امکان طراحی به شیوه خودشان بهترین راه جلب نظر آنها میباشد. کسب وکارهایی موفق به جلب نظر این گروه و وفادارساختن آنها میشوند که هوش و قابلیتهای آنها را در نظر گرفته و امکانات شخصیسازی محصول را در اختیار آنها قرار دهند.
علاوه بر خصوصیات ذکر شده در بالا، در بعضی مطالعات، نسل زد با ویژگیهای کارآزمودگی در استفاده از قدرت فناوری، داشتن دیدگاه جهانی، انعطاف پذیری بالا، قدرت ریسک پذیری زیاد و قدرت تصمیم گیری در بحران و تفکر بحرانی نیز معرفی شدهاند.
خصوصیات محیط کاری مورد علاقه برای نسل زد
برای نسل زد محیط اجتماعی که در آن به فعالیت می‌پردازند بسیار مهم است و تغییر فرهنگ سازمانی کلاسیک برای بهبود عملکرد این نسل ضروری به نظر می‌رسد. تغییر محیط و فرهنگ سازمانی محل کسب و کار از ساختار سلسه مراتبی به محیطی صمیمانه، پر گفتگو با روابط دوستانه و نزدیک اولین وظیفه کارفرمایان نسل زد است.
نسل زد بسیار خود باورند و به قابلیتهای خود واقفند و مصمم هستند که آینده خود را با استعدادها و قابلیتهای خود تضمین نمایند. این نسل اعتقاد دارند که کارکردن وسیله‌ای برای تحقق رویاهایشان است. اگر در محیطی قرار گیرند که احساس کنند امکان تحقق رویاهایشان وجود ندارد نسبت به آن کار و شرایط کسب و کاری بی علاقه شده و به سرعت آن سازمان را ترک خواهند نمود. بعد از علاقه به کار در فضاهای راحت و مدرن، دومین فضای مورد علاقه برای کسب و کار فضاهای مشترک سازمانی بدون حضور کارفرما میباشد. البته نسل زد تمایل بیشتر دورکاری از منزل نسبت به نسل هزاره دارد. نسل هزاره از مدیران خود انتظار دارند که به آنها اجازه کار مستقل و تصمیم‌گیری آزاد بدهند در صورتی که نسل زد علاقه دارند که مدیرانشان به حرفها و ایده‌های آن گوش داده و اجازه تحقق بخشیدن به ایده‌های خود در قالب سازمان را بدهند. هر دو نسل به تأثیری در بر انگیختن انگیزه‌های کاری خود اذعان دارند نسل هزاره ترجیح میدهند تا محیط کاری بسیار مجهز و لوکسی داشته باشند اما نسل زد تمایل دارند که خودشان محیط کاری خود را مجهز و تزئین نمایند.
مدیران فعلی و آینده دنیای کسب و کار میبایست از فرهنگ سنتی و کلاسیک مدیریت نیروی انسانی بیرون بیایند و خود را با پیشرفت‌های فناوری جهانی همگام سازند تا بتواند در بازار رقابتی بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشند. از این رو باید تلاش زیادی برای ایجاد رضایت در محیط کاری خود و ایجاد تفاهم با پرسنل خود از نسل زد داشته باشند. ایجاد روابط صمیمانه و نزدیک با این کارمندان اولین نکته مهم در این رابطه است.
حتی اگر مدیران متعلق به نسل هزاره باشند که نزدیک ترین رفتار و ادراک را با نسل زد دارند، باز هم در تعامل و همکاری با نسل زد دچار تغییر در ادراک مسائل کاری خواهد شد.
نسل زد در صورتی که تمایل و انگیزه لازم برای ادامه کار درمحیطی را نداشته باشند به راحتی استعفا میدهند و شرایط را تغییر میدهند. این گروه پاینبد به حقوق ماهانه کم و مداوم کارمندی نیستند و علیرغم قابلیتهای زیاد و تسلط بالا بر فناوری، خود را در محیط نامطلوب خود قرار نمیدهند. فرهنگ کلاسیک محیط های کاری برای آنها غیرقابل تحمل بوده و قابلیت آن را دارند که با استفاده از دستگاههای الکترونیک چندگانه خود از هرجای جهان به انجام کارهای خود بپردازند. از این رو ایجاد انگیزه و تعلق به سازمان برای استفاده از این نسل در محیط کاری ضروری میباشد.
تأکید بر پویایی محیط در زمان استخدام این نسل از اهمیت زیادی برخوردار است. آگاهی از امکان ارتقای شغلی متناسب با قابلیتهای نسل زد میتواند باعث جذب آنها به فعالیت سازمانی گردد. پیشنهاد فعالیتهای داوطلبانه با توجه به علایق و قابلیتهای فرد و ارائه فرصتهای کارآفرینانه ، نکته دیگری درجذب نسل زد است. جلوه و حضور سازمان در فعالیتهای خیریه و عام‌المنفعه بسیار برای نسل زد جذاب بوده و چهره مناسبی از سازمان در ذهن آنها میسازد.
تحریک روح کارآفرینی در نسل زد و ارائه آزادی در انجام امور و نیز انجام پروژه‌های تیمی متکی بر خلاقیت و نوآوری افراد میتواند به جذب این نیروها و وفاداری آنها به سازمان کمک نماید.
جلسه‌های حضوری با مکالمات دوطرفه و تعاملی و یا تماسهای تصویری و جلسات آنلاین بسیار مؤثرتر از ارسال ایمیل و پیامک برای کارکنان است. این نسل به ارتباط چهره به چهره با تیم خود علاقه بیشتری دارد و از ابلاغات خشک و رسمی دستورالعملها حس مثبتی دریافت نمیکند.
